خانواده به عنوان اولین و کوچکترین جامعهای که بشر در آن وارد شده و تربیت میشود در تمامی مکاتب مورد توجه قرار گرفته است. در اسلام نیز خانواده مورد توجه بوده و در منابع آن مطالب گوناگون پیرامون مباحث خانواده قابل جستجو است. در این پژوهش، با عنایت به اهمیت مباحث خانواده در قرآن و توجه به این نکته که برای استفاده بهتر؛ مراجعه به تفاسیر و اندیشههای دانشمندان آشنا به قرآن امری عقلایی است، آثار تفسیری آیت الله سبحانی و خصوصا تفسیر منشور جاوید به عنوان یک تفسیر موضوعی مورد بررسی قرار گرفته و سعی شده آرا و اندیشههای تفسیری ایشان پیرامون نهاد خانواده به صورت نظاممند ارائه شود تا با استفاده از این منبع اصیل راهکارهای مناسب برای شکلگیری و ادامه این نهاد بهدست آید. این پایان نامه با عنوان «نهاد خانواده در اندیشه تفسیری آیت الله سبحانی» به دنبال پیدا کردن و ارائه نظریات تفسیری نویسنده حول خانواده در کتب ایشان خصوصا نوشتههای تفسیری مؤلف است.
فصل اول به کلیات مباحث پرداخته است. فصل دوم به جایگاه مقدس خانواده در اسلام و سیمای ملکوتی و محترم والدین در قرآن، پرداخته شده است. همینطور ایمان، توازن در آفرینش بین زن و مرد، قوام مرد بر زن از جهت اقتصادی، عدالت محوری، حقمداری و توجه به وسیله بودن این نهاد در راستای رسیدن به کمال با توجه اینکه این اجتماع کوچک هم بر اعضای خود و هم بر اجتماع بشری تأثیرگزار است؛ در این فصل آورده شده است. ارضای غریزه جنسی و عدم انحراف انسانها و در پس آن تولید نسل و تربیت صحیح و دینی فرزندان اهداف اساسی تشکیل خانواده معرفی شده است. فصل سوم به قواعد رفتار در خانواده مانند؛ قواعد همسرگزینی و تشکیل خانواده، قواعد رفتار با همسر و رفتار با فرزندان و قواعد رفتار با خویشان در این فصل مورد اشاره واقع شده است. با توجه به مخاطراتی که ممکن است هر نهادی را در معرض آسیب قرار دهد، فصلی به عنوان آسیبهای نهاد خانواده تنظیم شده که شامل موارد مورد اشاره نویسنده است. باورهای نادرست دینی و اقتصادی، انحراف جنسی و محیط نامناسب آفتهایی هستند که این نهاد را مورد هجوم قرار میدهند. فصل پایانی نیز به جمع بندی نهایی نظرات آیت الله سبحانی پیرامون نهاد خانواده پرداخته است.