پژوهش حاضر به تقریر استدلالهای قرآن کریم درباره معاد می پردازد. از یک سو معاد از اصول دین و از ضروریات اسلام است و قریب به یک سوم آیات قران پیرامون معاد است و از سوی دیگر یکی از مهمترین جنبه های ذکر معاد در قرآن را استدلالهای قرآن درباره معاد تشکیل داده است. شیوه بیان قرآن، روان و بدون تکلف ولی در عین حال متقن و دقیق می باشد. برای کشف ابعاد علمی و فنی استدلالهای قرآن درباره معاد، مقایسه و تطبیق مضامین و مفاد آیات کلام الله با قالبها و شکلهای منطقی استدلال؛ لازم وضروری به نظر می رسد. همچنین مقایسه قالبهای منطقی استدلال با مفاد آیات قرآن و بازیابی اسلوبهای استدلال منطقی در بین استدلالهای قرآن، باعث فهم و تفسیر عمیق تر و دقیق تر آیات و جلوگیری از تفسیر برأی نیز خواهد گردید.
لزوم تمایز و تفکیک استدلالهای قرآن درباره معاد از سایر استدلالهای مشابه آنها در علم کلام از دیگر ضرورت ها و اهداف این پایان نامه است.
تحقیق حاضر در واقع نوعی پژوهش میان رشته ای در عرصه تفسیر قرآن از یک سو و علم منطق از سوی دیگر است. به همین دلیل فصل اول که درباره مفاهیم و کلیات تحقیق است حجم بیشتری نسبت به تحقیقات مختصّ به یک رشته، پیدا کرده . به طور خاص، مفهوم"استدلالِ قرآن" یک مفهوم کلیدی و مؤثّر در سرتاسر تحقیق حاضر است و به همین جهت در فصل اول به تبیین و تعریف این مفهوم پرداخته و به توضیح و تبیین تفاوت آن با مفهوم"استدلال با قرآن" اهتمام ورزیده ایم. تفاوت "تمثیل منطقی" که از اقسام استدلال است با "تشبیه صِرف ادبی" نیز در فصل اول تشریح می شود.
در فصل دومِ تحقیق به استدلالهای قرآن درباره اثبات امکان معاد و تقریر آنها می پردازیم. در فصل سوم، استدلالهای قران درباره اثبات ضرورت و تحقق معاد را بررسی و تقریر می کنیم و نهایتاَ در فصل چهارم استدلالهایی از قرآن درباره معاد که در مقام دفع شبهات و اِشکالات منکران معاد است را برررسی و تقریر می کنیم.
استدلالهای قرآن درباره معاد به صورت تمثیل، قیاس اقترانی و قیاس استثنایی بیان می شوند که در فصول دوم تا چهارم به این استدلالها و تقریر آنها می پردازیم.
در هر یک از فصول پژوهش حاضر برای روشن تر شدن هر چه بیشتر ضرورت و اهمیت پرداختن به تقریرهای منطقی استدلالهای قرآن؛ به نقد و بررسی کلام مفسران و اندیشمندان در ذیل آیات مورد بحث نیز پرداخته ایم. البته بررسی آثار و کلمات متفکران و صاحب نظران، در راستای محور اصلی تحقیق؛ نتایج قابل توجه و تأملی نیز به دنبال داشته است: از توجه نسبی بعضی مفسران و متکلمان به تقریر و تطبیق استدلالهای قرآن با هیئتهای استدلال در منطق صوری گرفته تا اِحیاناَ ؛ وجود بعضی اشتباهات در تقریر و تبیین استدلالهای مستفاد از آیات کلام الله مجید در بعضی کتابهای تفسیری یا کلامی.